Gezegenler dönüyor, uydular dönüyor; evrende devamlı bir şeyler oluyor. Koca evrendeki küçük toz zerreleri olan bizler ise öylece izliyoruz. Mesela Ay, standart hareket döngüsü içerisinde ortalama yılda iki kez Dünya yörüngesine giriyor. Ay tutulması olarak adlandırılan bu olay sırasında Ay, Dünya’nın gölgesi altında kaldığı için ışığı yansıtamıyor ve gökte kapkaranlık bir Ay görüyoruz.
Ay tutulması olunca da ortalığı cinler basıyor, kurtadamlar çıkıyor, hayvanlar delleniyor, insanlar psikopatlaşıyor; yani öyle söyleniyor. Ay hareketlerinin insanın ilkel benliğinde ister istemez bazı değişimler yapması beklenebilir ancak bu kadar büyük etkiler yaratıyor olması bilim açısından pek de mümkün değil. Gelin ay tutulmasının insan psikolojisi üzerindeki etkilerine hem bilimsel hem de mistik yönden bakalım.
Önce olayı anlayalım; Ay tutulması nedir, ne zaman olur?
Güzelim uydumuz Ay, kendi yörüngesinde kendi halinde dönerken bazen yörüngesi Dünyamızın yörüngesi ile çakışır. 50 dakika ile 1 saat arasında değişen bir süre Dünya yörüngesine giren Ay, ondan çok daha büyük olan Dünya’nın gölgesinde kalır. Tıpkı bir ayna gibi Güneş’in ışığını yansıtan Ay gölgede kaldığı için ışığı yansıtamaz ve biz insanlar Ay’a baktığımız zaman kısmen ya da tamamen karanlık bir nokta görürüz. İşte bu olaya ay tutulması denir.
Ay tutulması her yıl iki kere olur. Bazı nadir durumlarda üç kere olduğu da görülmüştür. Ay tutulması sırasındaki atmosferik hareketlere göre bazen Ay üzerinde bakır rengi bir görünüm olur ve bu da kanlı ay tutulması olarak adlandırılır. Buradaki bağlantı üzerinden 2100 yılına kadar ne zaman ve nasıl ay tutulması olacağını görebilirsiniz.
Ay bizi neden etkilesin ki?
Sirkadiyen ritim olarak da adlandırılan bir vücut saatimiz var. Bu biyolojik saatimiz doğada yaşayan canlıların büyük bir bölümü gibi gündüz yaşayıp, gece uyumamızı sağlar. Tıpkı Güneş gibi Ay da bu saate dahildir. Çünkü bildiğimiz Dünya var olduğundan beri gündüz Güneş, gece Ay vardır.
Tabii artık biyolojik saat maat kalmadı. Güneş ışığı görmeden çalışıyoruz, devamlı mavi ekrana sahip teknolojik cihazlara bakıyoruz, gece yatmak sabah kalkmak bilmiyoruz. İşte tam da bu nedenle aslında Ay artık en azından biz insanları düşündüğümüz kadar çok etkilemiyor. Tabii Dünya üzerindeki gelgit ve benzeri etkileri bilinen gerçeklerdir.
Peki bilim bu konuda ne diyor?
Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Sultan Tarlacı, Habertürk için verdiği bir röportajda şu cümleleri kullanıyor;
“Yapay ışıkların yaşamımızda bu kadar baskın olmadığı ve geceyi ay ışığının aydınlattığı dönemlerde, Ay’ın evreleri ile âdet döngüsü arasında doğrudan bir ilişki olduğu düşüncesi yaşamımızda yapay ışıkların etkisi ve modernleşme ile ortadan kalktı”
Tabii Ay döngüsü hala hayvanlar üzerinde farklı etkiler gösteriyor. Örneğin Pennsylvania Üniversitesi Antropoloji Bölümünün 2010 yılında yaptığı bir araştırmada ay tutulması sırasında maymunlarda daha agresif hareketler gözlemlendi.
Bugün bilimsel olarak kesin kanıtlanmamış olsa bile ay tutulması dönemlerinde hayvan saldırılarının arttığı, psikolojik rahatsızlıkların belirtilerinde artış olduğu, bazı insanlarda garip davranışlar gözlemlendiği ve uyku sorunu yaşayanlar olduğu biliniyor. Fakat dediğimiz gibi modern dünyada artık Ay’ın insan üzerinde en azından bilimsel olarak kanıtlanmış bir etkisi yok.
Gelelim mistik inançlara; Ay tutulmasının psikolojik etkileri nelerdir?
Ey her şeye gücü yeten iksir, şimdi dileğimizi duy ve bize bir çözüm getir; nasıl ki Ay Dünya’ya yaklaştığı zaman o yarımküredeki suları hareket ettiriyor ve onları kendine çekerek gelgitlere neden oluyor , işte aynı etkiyi duygularımıza da yapıyor ve onları kendine çekiyor.
Ay tutulması sırasında insanların beyninin ilkel yanı uyanıyor ve içindeki vahşi taraf canlanıyor. Vahşi tarafımız acımasız, karanlık, bencil ve kararsız. Bu dönemde dişil ve eril enerjiler çok yüksek. Her türlü dengesiz ve hatta sapkın hareket bu zamanda ortaya çıkar. Bu dönemde evden çıkmamak ve hatta telefonları bile açmamak gerekir.
Mutlaka ay tutulmasından 9 saat öncesine kadar yemek yemeyi bırakın. Su içebilirsiniz. Giysilere, yiyeceklere, kişisel eşyalarınıza dokunmayın. Zaten Ay tarafından çekilmekte olan enerjinizi sakın ola başkalarına aktarmaya çalışmayın. Yoksa bir sonraki Ay tutulmasına kadar başınıza neler gelir neler.
Yahu neden böyle şeylere inanıyoruz?
Elbette kimseyi kırmak istemeyiz, herkesin inancı kendine ama astronomi bilimi ile incelenen bir doğa olayından bahsettiğimiz için biraz bilimsel gerçeklere kulak vermemiz gerekiyor. Gezegen hareketleri elbette bazı şeyler üzerinde etkili ancak söz konusu şeyler, gelgit gibi diğer doğa olaylarıdır.
Tabii bu hareketlerin vahşi yaşam üzerinde etkileri olabilir. Ormanda kendi halinde takılan bir kaplan olsaydınız ve gece Ay ışığını kullanarak yolunuzu bulmaya çalışsaydınız ay tutulması nedeniyle etrafın kararması sizi elbette çok daha saldırgan yapacaktır. Temel bir içgüdü olarak üreme isteğinin artması da mümkün.
Gel gelelim 21. yüzyılda yaşadığımızı unutmayalım. Eğer bu yazıyı bir gece yarısı okuyorsanız bu bile biyolojik saatinizi etkiliyor. Çünkü bilgisayar, tablet ya da telefon ekranından mavi ışığa maruz kalıyorsunuz. Vücudunuz anlamıyor ki şu an gündüz mü gece mi? Sonuçta devamlı yapay ışığa maruz kalıyoruz, biz ne bilelim Ay tutuldu mu tutulmadı mı? Baktığımızda göremiyoruz bile şehir ışıkları yüzünden.
İşin psikolojik yanını dikkate almak gerekiyor:
Bilime göre ay tutulmasının insan üzerinde olumlu ya da olumsuz hiçbir etkisi olmadığı konusunda sanırım anlaştık. Fakat ufak bir detay var, psikoloji bilim falan dinlemez. Kişi bir kez olsun aklına ay tutulmasının kendisine olumsuz bir etki yaratacağını kafasına koyduysa gerçekten de olumsuz etkilenmesi işten bile değil.
Bu noktada kontrol sizde. Eğer dini ya da mistik inançlarınıza uygun ritüelleriniz varsa ay tutulması sırasında yapabilirsiniz, kendinize ya da başkasına zarar vermediğinizden emin olun yeter. Eğer duyduğunuz his rahatsız edici boyuttaysa o günü sevdiğiniz kişilerle birlikte ya da sevdiğiniz şeyleri yaparak geçirebilirsiniz. Tabii bu olay bir takıntı haline geldiyse bir uzmandan yardım almayı düşünebilirsiniz.
Sıradan gezegen hareketleri nedeniyle oluşan ay tutulmasının insan psikolojisi üzerindeki etkilerini bilimin ışığında incelemeye çalıştık. Bu tür düşünceler hayatı renklendirmesi açısından güzeldir ama bazı şeyleri takıntı haline getirmek her zaman olumlu sonuç vermez.
